MUSOLE
Stichting voor kleine hulpprojecten in Afrika
Project: Voedsel en inkomen voor 500 families bij Nhamua en Conquiana
Projecteigenaar (begunstigde) :
Projectuitvoerder:
Land: Mozambique
Looptijd: 2023 (2022) –
Donateur zijn voor dit project? – Kijk op Informatie voor donateurs
Initiatiefnemer en auteur: Paul Hassing
Email: hastro@xs4all.nl
Alle projecten
Langs de kust van Inhambane op 550 km afstand noordelijk van de hoofdstad Maputo in Mozambique wonen mensen op duingronden langs een laagvlakte (Nhamua en Conguiana) met zoet kwelwater het hele jaar door. De mensen hebben de afgelopen 30 jaar tenminste twee keer geprobeerd om deze laagvlakte in cultuur te brengen, maar dat is niet gelukt door fouten in de aanpak. Met de kennis, inzichten en betrokkenheid van de mensen van vandaag kan dat wel.
In september 2022 heeft een groep bewoners van Nhamua een dijk aangelegd om overstromingen van hun land (16 ha) door de zee en de regen te voorkomen. Enkele enthousiaste Nederlanders hebben hen daarvoor een afvoerbuis geschonken, die door de dijk heen steekt. Door de dijkaanleg werd de verbouw van voedselgewassen mogelijk.
De organisatie om de gezamenlijke buurtschappen Nhamua en Conguiana van ongeveer 500 gezinnen (waarin vaak alleen de moeder aanwezig) te helpen om een landoppervlak van ongeveer 176 ha via dijkaanleg te benutten voor de voedselproductie, is ingewikkelder. Stichting Musole wil de lokale projectuitvoerders helpen om hun project te realiseren.
Overzicht van de baai bij Nhamua, Mozambique. Linksonder de proefdijk voor 16 ha. Rechtsboven lange dijk voor bescherming van 176 ha. De drainagekanalen en de buizen voor waterafvoer zijn ingetekend.
In februari 2022 zag een Nederlandse bezoeker dat de bewoners van een buurschap in Nhamua, een dorp in het zuiden van Mozambique, op eigen initiatief waren begonnen met het aanleggen van een dijk; alles met de hand en zelf georganiseerd.
Naar aanleiding daarvan kwam er ondersteuning uit Nederland op gang en zeventig families in Nhamua, hebben in september 2022 een dijk aangelegd om overstromingen van hun land (16 ha) door de zee en de regen te voorkomen. Er is een afvoerbuis geschonken, die door de dijk heen steekt en de mensen hebben landbouwgereedschap gekregen voor de verbouw van voedselgewassen. Toen deze 16 ha in gebruik was genomen, zijn direct de eerste gewassen geplant: bananen, zoete bataat en rijst. De oogst was een succes.
De overige bewoners van Nhamua en in het aangrenzende buurtschap Conguiana (in totaal ongeveer 500 families) willen ook graag een stuk land hebben (176 ha) dat tegen zee en extreme weersomstandigheden is beschermd. Zij willen een soortgelijke dijk aanleggen, maar dan langer.
Door de getijdenwisseling wordt dit stuk land in de huidige situatie dagelijks overstroomd met het zoute zeewater tijdens de vloed. Die overstroming kan worden voorkomen door een dijk van iets meer dan 200 meter lang met een hoogte van de maximale vloed niveau plus ongeveer 40 cm.
Door de druk van het omliggende grondwater kan het zoete water echter tot het maaiveld doen stijgen. Om het land geschikt te maken voor de landbouw moet het grondwater tot minstens 20-30 cm beneden maaiveld dalen. Via drainage moet de landbouwgrond dus sowieso worden ontwaterd.
Een extra complicatie is, dat er elk jaar wel een grote regenbui van 80-100 mm/dag is te verwachten. Door zo’n bui kan alles onder water lopen en daardoor zouden de mensen hun gewas kwijt kunnen raken. Daarom is er ook nog een systeem van intensieve velddrainage nodig. Dit intensieve drainagesysteem zal door de mensen zelf worden aangelegd met technische ondersteuning vanuit het project.
De nieuwe dijk zal worden aangelegd met een betonnen doorgang met zelfsluitende sluizen, zodat het zeewater wordt tegengehouden. Daarnaast zullen er twee te graven drainage sloten worden aangelegd. Daarvoor is ook beter gereedschap nodig. Om het hele project mogelijk te maken is naar schatting 58.230 euro nodig. Als dit bedrag bijtijds bijeen wordt gebracht dan kan de dijkaanleg in de droge periode van mei tot september 2024 in een keer worden gerealiseerd.
Om de dijkaanleg te realiseren moet een lokale waterschapsorganisatie worden opgezet, die de aanleg coördineert en die daarna, in de toekomst, het onderhoud bijhoudt.
De formele projecteigenaar is in eerste instantie een ondernemer in de buurt. Vanaf de start van het project zal de uitvoering zo worden georganiseerd, dat het project en het toezicht op het onderhoud van de dijk aan de dorpsgemeenschappen wordt overgedragen.
De gemeente Nhamua ondersteunt dit plan en heeft de toestemming voor de uitvoering aan de beide buurtschappen geregeld. De lokale secretaris van de gemeenschap Nhamua, die zijn functie al bijna 40 jaar vervult, zal een belangrijke schakel zijn in de coördinatie en organisatie van het project.
September 2023: Laatste nieuws
De fysieke uitvoering van het project is verschoven naar mei 2024 omdat de zee steeds ruwer gaat worden en de risico’s dat er iets fout gaat, te groot zijn geworden. Dat geeft extra tijd om de voorbereidingen goed en in alle rust te regelen. Dat is nodig omdat de kwestie over het behoud van de mangrovebomen nu prominent speelt in het beleid voor de regio.
Een groep provinciale technici heeft overleg gevoerd met de beleidsmakers. Zij adviseren om de bestaande mangrovebossages op deze locaties te behouden. Het is echter het niet mogelijk om mangrovebomen en gewassen naast elkaar te laten groeien, omdat zij verschillende eisen stellen aan de watervoorziening.
De Nederlandse organisator van dit project heeft nu een compromisvoorstel voorgelegd om het verlies aan mangrovebomen in het projectgebied van 176 ha te compenseren door nieuwe aanplant langs de kust. Daar heeft de mangrove vroeger ook gestaan om het strand te beschermen tegen erosie. Helaas zijn die bomen destijds gekapt om als brandhout te dienen.
Foto’s: © Paul Hassing